badania archeologiczne na patio kamienicy przy Ul.Dworcowej 2

i

Autor: Agata Chmielowska

Szabla za murłatą czyli odkrywanie tajemnic kamienicy przy ulicy Dworcowej 2 na Zabłociu

2021-01-02 15:14

Katownia na Żywieckim Zabłociu -przywracanie bolesnej pamięci - to projekt realizowany od dwóch lat przez Żywiecką Fundację Rozwoju. W 2017 r. Żywiecka Fundacja Rozwoju kupiła kamienicę przy ulicy Dworcowej 2 w Zabłociu – lewobrzeżnej dzielnicy Żywca. To szczególne miejsce na mapie tej dzielnicy miasta. W budynku mieściły się kolejno: galicyjskie sklepy żydowskie, Gestapo, Urząd Bezpieczeństwa Publicznego PRL, Milicja i Biblioteka Miejska. Na historię tego miejsca składają się m.in. tragiczne doświadczenia Więźniów katowanych tam przez funkcjonariuszy aparatu represji III Rzeszy i Urząd Bezpieceństwa PRL.

 -Celem tego projektu jest diagnoza m.in. pod kątem wydarzeń związanych z bolesną historią tego miejsca. Badania prowadzone były poprzez kwerendy, wywiady z żyjącymi jeszcze Świadkami Historii, tworzenie ekspertyz konserwatorskich. Pozwolą one na zachowanie i zabezpieczenie budynku, oraz przygotowanie do celów muzealno-wystawienniczych w przyszłości-wyjaśnia Anna Barabasz koordynator projektu

-Powodów by zająć się odkrywaniem tajemnic tego miejsca jest conajmniej kilka. Wypełnianie białych plam na mapie historii loalnej, identyfikacja osób które przebywały w tym budynku, wiązanie pewnych wydarzeń. To niezwykle mozolna praca- tłumaczy Anna Barabasz .(posłuchaj ponżej)

Pierwsza część badań dotyczyła piwnic budynku. W 2019 roku archelodzy przez kilka miesięcy badali podziemia kamienicy przy ul. Dworcowej 2. To był pierwszy etap projektu. II etap dotyczył nie tylko budynku ale terenu przylegałego, jak np patio. I tym razem prowadzone były prace archeologiczne przez Dariusza Piotrowskiego i Annę Ziębę ( poniżej galeria zdjęć prac archelogicznych na patio kamienicy przy ul. Dworcowj 2)

Efekty prac możecie zobaczyć dzięki dokumentacji filmowej. Powstało pięć etiud autorstwa Justyny Miodońskiej, które pokazują kolejne miejsca eksploracji kamienicy przy ul Dworcowej 2 i oodkryte tam znaleziska.

W pierwszej pt.„Ceramiczne pamiątki po mieszkańcach” – Anna Zięba, archeolożka, opowiada o rezultatach prac wykopaliskowych realizowanych na terenie kamienicy . Sondaże umożliwiły pozyskanie materiału badawczego, który rzuca światło na przeszłość – zarówno tego miejsca jak i jego mieszkańców. Pozwoliły także na wskazanie kolejnych obszarów poszukiwań historycznych i archeologicznych na terenie żywieckiego Zabłocia.

W drugiej pt. „Szklane drogowskazy po historii lokalnej” - Dariusz Piotrowski, historyk, opowiada o znalezionych na terenie kamienicy szklanych butelkach, których etykiety, opisy czy grawerunki tworzą nietypowy ale bardzo cenny zbiór informacji. Z takiego zbioru możemy dowiedzieć się wiele na temat mieszkańców i ich losów – miejsca pracy czy kierunków migracji (ludzi, towarów i usług).

W trzeciej zatytułowanej "Szabla paradna ukryta za murłatą” – Marcin Kogut, pedagog-arteterapeuta, opowiada o rezultatach swoich poszukiwań i prac rozpoznawczych, realizowanych na terenie kamienicy przy dzisiejszej ul. Dworcowej 2 w Żywcu-Zabłociu.

"Sklepienia cmentarne w zabłockiej katowni" ,to czwarta etiuda – Tadeusz Kostoń, architekt, opowiada o szczegółach architektonicznych piwnic i wielości rozwiązań zastosowanych podczas budowy i rozbudowy kamienicy przy dzisiejszej ul. Dworcowej 2 w Żywcu-Zabłociu. Dzięki tym informacjom można zrozumieć, dlaczego właśnie w tym miejscu ulokowano siedziby aparatów represji – zarówno III Rzeszy jak i UB PRL. I dlaczego Więźniom tak trudno było odtworzyć topografię miejsca.

W piątej etiudzie „Napisy z długiej celi…” - Daria Czarnecka, historyczka-archiwistka opowiada o kwerendach i wysiłkach związanych z identyfikacją inskrypcji znalezionych w kamienicy przy dzisiejszej ul. Dworcowej 2 w Żywcu-Zabłociu. Te inskrypcje to personalia więźniów aresztu m.in. z czasów II wojny światowej i UB PRL które zamazał czas i często ręka ludzka. Próba ustalenia kto i kiedy przebywał w tych celach umożliwi uzupełnienie tzw. „białych plan” w historii Żywiecczyzny.

Wszystkie filmy możecie zobaczyć na youtube Żywieckiej Fundacji Rozowju. ( poniżej jeden z nich )

Projekt Katownia na Żywieckim Zabłociu -przywracanie bolesnej pamięci dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury.

"Jeśli jesteście świadkami ciekawego wydarzenia w Waszej okolicy, piszcie do nas i ślijcie zdjęcia na online@grupazpr.pl!"

Anna Barabasz o tajemnicach kamienicy przy ul Dworcowej 2 w Żywcu- Zabłociu
Napisy z długiej celi…