Mobilna wystawa w Żywcu
"Muzeum na kółkach" jest inicjatywą Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN.Jego siedziba, a co za tym idzie większość zbiorów, znajduje się w Warszawie, jednak placówka każdego roku organizuje mobilną wystawę, która zazwyczaj odwiedza miasta poniżej 50 tysięcy mieszkańców. W tym roku wystawa zawita do 10 miejscowości, wśród których znajduje się również Żywiec. "Muzeum na kółkach" będzie można tam zobaczyć od 1 do 3 lipca.
Co zatem czeka na mieszkańców? Głównym punktem "Muzeum na kółkach" jest makieta szetla, a więc typowego polsko-żydowskiego miasteczka. Wystawa zawiera również kalendarium informujące o historii polskich żydów, a cytaty z przedwojennych pamiętników w językach polskim, jidysz i hebrajskim, odwiedzający mobilną ekspozycje goście mogą dodatkowo doświadczyć historycznego klimatu.
Serce wystawy stanowi interaktywna mapa, specjalnie przygotowana dla każdej odwiedzanej miejscowości. Mapa zawiera kilkanaście punktów związanych z żydowską historią z uwzględnieniem instytucji życia społecznego i religijnego, zakładów usługowych, przedsiębiorstw, a także miejsc martyrologii i powojennego upamiętnienia.
Współorganizatorem wydarzenia jest działająca na terenie miasta Żywiecka Fundacja Rozwoju. Jak informują jej przedstawiciele w mediach społecznościowych mobilna wystawa zostanie urozmaicona przygotowanymi przez fundację warsztatami. W ich ramach zaplanowano między innymi naukę tańców i wycinanki, a także spacer po Zabłociu. Dzielnica ta bowiem jest nierozerwalnie związana z wyznawcami judaizmu.
Żydowskie korzenie Zabłocia
Według „Dziejopisu" Andrzeja Komonieckiego, najsłynniejszego żywieckiego kronikarza, historia żydów na tym terenie sięga XVII wieku. Spotkali się oni jednak z zimnym przyjęciem przez chrześcijańskich mieszczan, a w 1624 powstało prawo, zakazujące osiedlania się żydów na terenie ówczesnego Żywca. Z tego powodu zamieszkali oni we wsiach otaczających Żywiec. Jedna z nich było wówczas Zabłocie.
W początkach XX w. tutejsza gmina starozakonna liczyła ok. 1800 osób, a dzielnica wyrosła na żydowskie miasteczko z własną synagogą, szkołą i licznymi zakładami przemysłowymi, m.in. ze słynną fabryką papieru „Solali”. Sami żydzi z kolei szybko gromadzili majątki i byli zaliczani do najbogatszych mieszkańców miasta. W czasie II wojny światowej niemal wszyscy zabłoccy Żydzi zostali zamordowani w niemieckim obozie Auschwitz-Birkenau. Historię wyznawców judaizmu w Żywcu przypomina dziś m.in. żydowski cmentarz na ulicy Stolarskiej.
